මානව විද්‍යා ගැටපද විවරණය
මානව විද්‍යා ගැටපද විවරණය මානව විද්‍යා අධ්‍යයනාංශය විසින් ආරම්භ කළ නවමු කර්තව්‍යයකි. සිංහල භාෂාවෙහි ඇතුලත් මානව විද්‍යා විෂය ක්ෂේත්‍රයට සම්බන්ධ පද මාලා අර්ථ දැක්වීම සහ ඒවායේ භාෂිතය සහ භාවිතය අන්තර්ජාලය ඔස්සේ සංරක්ෂණය කිරීම මෙහි ප්‍රධානතම අරමුණ ලෙස දැක්විය හැකිය.
සමාජ සංස්කෘතික වෙනස් වීම, තාක්ෂණය, භෂාව වෙත කර තිබෙන බලපෑම සුළුපටු නො වේ. නව පද මාලා එක්වෙමින් පවතින අතරම සාම්ප්‍රදායික පදමාලා භාවිතයෙන් ඉවත්වෙමින් තිබෙනු දැකිය හැකිය. එබැවින් මෙම ඩිජිටල් ලේඛනාගාරය මගින් එම මහඟු පද මාලා විවරණය කිරීමත් සංරක්ෂණය කිරීමත් සිදු කෙරේ.
එසේම අන්තර්ජාලය ඔස්සේ සංරක්ෂණය කිරීමට අමතරව මානව විද්‍යා ගැටපද විවරණය වෙළුම් 3ක් ඔස්සේ ප්‍රකාශට පත්වනු ඇති අතර ඒ හරහා සිංහල පද මාලා 1000 ආසන්න ප්‍රමාණයක් සංරක්ෂණය කිරීමට අපේක්ෂා කෙරේ.
මෙම සංරක්ෂණ ක්‍රියාවලිය අධ්‍යයනාංශ AHEAD ව්‍යාපෘතිය යටතේ ක්‍රියාවට නැංවේ
මානව වර්ගයාගේ බිහිවීම ආරම්භ වී දැනට වසර මිලියන දෙකහමාරකටත් වැඩි ය. එදා මෙදා තුර කාලය ඇතුළත නොනැසී පැවතිය යුතු නිසා ම විවිධ අභියෝග ගණනාවකට මුහුණ දීමට ඔවුන්ට සිදු විය. එක් එක් මිනිසුන් අතර තිබෙන විවිධ අසාමානතා හේතුවෙන් ඇතිවුණු ගැටලු ඉන් එක් ගැටලුවක් වශයෙන් සැලකිය හැකිය. සමාජීය, සංස්කෘතික, දේශපාලනික සහ ආර්ථික සාධක මෙවැනි ගැටලු සඳහා බලපාන ලදි. මින් සමහරක් ඔවුන්ට සමථයකට පත් කරගැනීමට හැකි වූයේ දෙපැත්ත බෙදී සිදු කරනු ලැබූ සටන්වලිනි. විවිධාකාරයේ නම්වලින් පැමිණි සටන් ක්‍රම බිහිවන්නේ මෙවැනි සටන් ජයගැනීමට භාවිතා කළ උපක්‍රමවල ප්‍රතිඵලයක් වශයෙනි. ලංකාවේ අංගම්පොර ලෙස හඳුන්වන්නේ ද එවැනි වූ සටන් ක්‍රමයකට ය.
ලොව සටන්කලා ඉතිහාසය සැලකීමේ දී පැරණිම සටන් කලාවක් ලෙස වර්තමානයෙහි අංගම්පොර සටන් කලාව නමින් හඳුන්වන ලක්දිව හෙළ සටන් කලාව හැඳින්වීම අතිශයෝක්තියක් නොවනු ඇත. චීනයෙහි කුන්ෆු, වූෂු, මින්චුං කලාවන් ද ජපානයෙහි කරාතෙ කලාව ද කොරියාවෙහි තයිකුන්ඩු කලාව ද තායිලන්තයෙහි තායිචී ආදී සටන් කලාවන්ට සාපේක්ෂව ගත් කල අංගම්පොර සටන් කලාවට ඉතා දීර්ෂ ඉතිහාසයක් ඇති බව අංගම් සටන් ශිල්පීන්ගේ අදහසයි. ඔවුන් පවසනුයේ වසර 33,000 පෙර ලක්දිව පහළ වූ ලොව පළමු රජු වශයෙන් සඳහන් වන “සහාසම්මත මනු රජු” වෙතින් හෙළ අංගම් සටන් කලාව බිහි වූ බව යි. ඉන්පසුව තුන්ලොවක් ජයගත් (දිව්‍ය, මනුෂ්‍ය, අසුර) මහා රාවණ රජු විසින් හෙළ සටන් කලාව තවදුරටත් කලාංග රාශියක් එක්කොට වැඩි දියුණු කළ බව යි. එතැන් සිට විවිධ බාධක හමුවේ පුරා දේශය තුළ ම පැතිරී පැවති අංගම්පොර සටන් කලාව අද වන විට ඉතා සුළු පිරිසක් අතර නොනැසී පවතියි.
ලංකාව විදේශ ආක්‍රමණවලට ලක්වන විට අංගම්පොරවලට තිබුණු අවධානය වැඩිවුණු සේයාවක් පෙනෙයි. ඒ බව වඩා හොඳින් පිළිබිඹු වන්නේ එකල බිහිවුණු සුදලිය මුහන්දිරම්, මරුවල්ලිය මුහන්දිරම්, මොහොට්ටාල වැනි තනතුරු හේතුවෙනි. මේ තනතුරු සියල්ලම අංගම්පොර කලාවට සම්බන්ධ ඒවා වේ. රාජ්‍ය අනුග්‍රහය පවා මේ කලාවට ලැබුණු බව මේ අනුව ගම්‍ය වේ. අංගම් හරඹ පුරුදු කිරීම මෙන්ම නඩත්තුවට රජතුමා විසින් ප්‍රදානය කළ නින්දගම් අතර මාතලේ, හාරිස්පත්තුව, සිදුරුවාන, උඩුනුවර, යටනුවර වැනි ප්‍රදේශවල සුදලිය ගුරුකුලයේ නින්දගම් ද, හේවාහැට, උඩපළාත, දෙල්තොට හා රත්මලේ වැනි ගම්දනව්වල මරුවල්ලිය ගුරුකුලයේ නින්දගම් ද අයත් වුණි.
අංගම්පොර සටන් කලාවේ දැකගත හැකි ශිල්ප ක්‍රම කිහිපයකි. එනම්,
1 අංගම්
2 ඉලංගම්
3 මායා අංගම්
4 නිල වෙදකම
5 ජ්‍යෝතිෂ්‍යය
6 හෙළ වෙදකම
7 රණ බෙර වාදනය
8 භාවනාව
අංගම්පොර කලාවේ පරිහානිය පටන්ගැනුණේ මහනුවර බි්‍රතාන්‍යයන්ට පවරා දීමත් සමඟ වූ 1815 න් පසු කාලයේදී ය. ඉතාමත් දරුණු ආකාරයේ සටන් ක්‍රමයක් වූ බැවින් ඉන් බියට පත් බි්‍රතාන්‍යයන්, අංගම්පොර ශිල්පීන් මරා දැමීමට පටන් ගත්හ. නමුත් ඉන් ගැලවුණු පරම්පරාගතව පැවතගෙන එන දක්ෂ අංගම්පොර ශිල්පීන්ගේ ගුරුකුල කිහිපයක් අදටත් කරතොට, අවිස්සාවේල්ල සහ රිටිගල වැනි ප්‍රදේශවලින් මුණගැසෙයි.
ඒ- කේ- එස්- ද සිල්වා
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
සිංහල සංස්කෘතිය තුළ විවිධ වූ ශෘන්තිකර්ම දැකගත හැකි වේ. ශාන්තිකර්මයක් යනු විවිධ වූ ගැහැටයන්ගෙන් පීඩා විදින ආතුරයන් සඳහා ආශිර්වාද පැතීමට සිදුකෙරෙන යාගයකි. අත්තගහ මැතිරීම යනු ඇස්වහ කටවහ හෝ වන දුරු කිරීමට දකුණු පළාත තුළ සිදුකරන ශාන්තිකර්මයකි. විශේෂයෙන්ම ස්ත්‍රීන් අරඹයා සිදු කරන මෙම ශාන්තිකර්මය දරුඵල අපේක්ෂා කරන ස්ත්‍රීන් උදෙසා කරන්නා වූ ශාන්තිකර්මයක් ලෙස ප්‍රචලිත වේ. අත්තගහ මැතිරීම බෙන්තර සම්ප්‍රදාය තුළ සිදු කිරීමේදී පහත අමුද්‍රව්‍ය යොදා ගනී.
1. බඩ වර්ග 07 ක් (පුවක්ල කෙසෙල් ආදී)
2. මල් වර්ග 07
3. මැටි පුන්කලස් 02
4. පුවක් මල්ල පොල්මල් සහ තැඹිලි මල්
5. මැටි හට්ටි 03
6. අලුත් සහල් ටිකක්
7. දෙහි ගෙඩි 10 ක්
8. ගොක්කොළ
ඉහත අමුද්‍රව්‍ය මෙම ශාන්තිකර්මයට යොදා ගනී.
මෙහිදී මෙම ශාන්තිකර්මය රාත්‍රී කාලයේදී ආරම්භ කොට අලුයම දක්වා දිවෙයි. විශේෂයෙන්ම ආතුර ස්ත්‍රිය සුදු රෙදි කඩකින් වසා ගුරුන්නාන්සේ විසින් බුදු ගුණ කවි ගායනා කොට දෙහි කපාල අඹ කොළ අත්තකන් හිසේ සිට පාදාන්තය දක්වා ආශිර්වාද කොට ආතුර ස්ත්‍රියට ඇති ඇස්වහල කටවහල හදි හූනියම් දෝෂ දුරු වී සෞභාග්‍ය උදා වේවා යැයි ප්‍රාර්ථනා කරයි. එමෙන්ම මෙහිදී ආතුර ස්ත්‍රිය දෙපස ඇයට ඥාතීන් වන පිරිමි දෙදෙනෙකු හිඳ අවසානයේ ගුරුන්නාන්සේ විසින් “ආවඩා” යැයි ප්‍රකාශ කළ විට “ආයුබෝ” යැයි ප්‍රකාශ කොට ස්ත්‍රිය වෙත සෙත් පතා අත්තගහ මැතිරීම යාගය සම්පූර්ණ කරනු ලබයි.
ඉසඩ්. අමත්
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
අධිකරණ මානව විද්‍යාව යනු භෞතික මානව විද්‍යාව පිළිබඳ විශේෂ උප ක්ෂේත්‍රයකි. මානව අවශේෂ අධ්‍යයනය තුළින් අපරාධ නඩු විසඳීම සඳහා පුරාවිද්‍යාවේ ඇටසැකිලි විශ්ලේෂණයන් සහ ශිල්පීය ක්‍රම යෙදීම ඇතුළත් වේ. මිනිස් දේහය හෝ සැක කටයුතු සොහොනක් සොයා ගත් විට, ඇටකටු සහ ඒවා යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමේ සන්දර්භය සොයා ගැනීම සඳහා අධිකරණ වෛද්ය මානව විද්යාඥයින් කැඳවා මිය ගියේ කවුරුන්ද, ඔවුන් මිය ගියේ කෙසේද සහ කොපමණ කලකට පෙරද යන්න තීරණය කිරීමට ය. අධිකරණ වෛද්ය මානව විද්යාඥයින් ඇටකටු වැනි ඝන පටක විශ්ලේෂණය කිරීමේ විශේෂඥයෝ වෙති. පුරාවිද්‍යාව පිළිබඳ ඔවුන්ගේ පුහුණුව සමඟ, වල දමා ඇති දේහය පිළිබද විමර්ශනය කොට සාක්ෂි ඉතා සියුම් ලෙස සටහන් කර ගැනීම පිළිබඳව ද ඔවුන් දැනුවත්ව සිටිති.
අධිකරණ වෛද්ය මානව විද්‍යාවේ ඉතිහාසය භෞතික විද්‍යාව හා සමීපව බැඳී පවතී.අධිකරණ විද්‍යාව තුළ මානව විද්‍යාව සහ ඒ හා සම්බන්ධ විශේෂතා. 18 වන ශතවර්ෂය සහ පසුව යම් දුරකට අස්ථි විශ්ලේෂණය කිරීම අධිකරණ වෛද්ය සන්දර්භය තුළ බොහෝ දුරට කාය ව්‍යච්ඡේද විද්‍යාව පිළිබඳ ව්‍යවහාරික හැදෑරීමක් විය. කායික විද්‍යාඥයන් සහ ඇටසැකිලි ව්‍යුහ විද්‍යාව පිළිබඳ වියතුන්ගේ දැනුම සහ එහි විචලනයන් සාමාන්‍ය දැනුම ගවේෂණය සදහා භාවිතා කරමින් හැකි තාක් දුරට භාවිතා කළහ.
එපමණක් නොවේ18 වන සියවසේ සිට යුරෝපීයයන්ගේ දායකත්වයන්ගෙන් නූතන අධිකරණ මානව විද්‍යාවේ ශාස්ත්‍රීය මූලයන් සොයා ගත හැකිය විය. විශේෂයෙන් ජීන්-ජෝසප් සූ, මැතිව් ජෝශප්,බොනවෙන්චර් ඔර්ෆිලා, පෝල් බ්‍රෝකා, පෝල් ටොපිනාර්ඩ්, එටියන් රෝලට්, ලියොන්ස් මනෝව්රියර් සහ කාල් පියර්සන් යන විද්වතුන් එහි ක්‍රමවේදය පිළිබඳ පර්යේෂණ ප්‍රකාශයට පත් කළහ.
එසේම අධිකරණ වෛද්ය විද්‍යාවේ වෘත්තීයමය ක්‍රියාකාරකම් අඛණ්ඩව වර්ධනය වෙමින් පවතී. ජාත්‍යන්තර නීති වෛද්ය විද්‍යා ඇකඩමිය සමඟ එක්ව යුරෝපයේ අධිකරණ වෛද්ය මානව විද්‍යා සංගමය 2003 දී පිහිටුවීමෙන් එහි පුළුල්භාවය පෙන්නුම් කලේය.එවැනි ක්‍රියාකාරකම් සහ යෝජනා ඔස්සේව්අදහස් කරන්නේ ප්‍රාදේශීය පර්යේෂණ සහ නඩු කටයුතු තුළින් අධිකරණ මානව විද්‍යාව වඩ වඩාත් සංකීර්ණ වන බවයි.
ඉසඩ්.එන්.එන්. අමත්
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
මිනිස් ශිෂ්ටාචාරයේ ආරම්භයේ සිටම මානව වර්ගයා නොයෙක් අභිචාර විධිවලට යොමු වූ බව පෙනේ- ප්‍රාථමික සමාජවල වාසය කළ මිනිසා සිය කායික හා මානසික ආබාධ තම ශරීරයෙහි හට ගත් කිසියම් වෙනස් වීමක, නැතහොත් කිසියම් ක්‍රියාදාමයක ප්‍රතිඵල ලෙස සැලකීමට අපොහොසත් වීය- එහි දී ඔවුන් යොමු වූයේ යම් ආකාරයක අදෘශ්‍යමාන, අද්භූත බලවේගයක හෝ බලවේගයන්හි කිසියම් බලපෑමක් හේතු කොට ගෙන එම රෝගාබාධ ඇති වූ බව විශ්වාස කිරීමට ය- මේ හේතුවෙන් තම තමන්ට වැලඳුණු විවිධ රෝග පීඩාවන් සමනය කරමින් තම අභිමතාර්ථ සාධනයෙහි ලා ඔවුන් නොයෙක් අභිචාර කර්මවල නිරත වූ බව සිතිය හැකිය- මේ අනුව බලන විට අභිචාර විධිවල ඉතිහාසය ආදිකල්පික සමාජ තෙක් දිස්වෙන බව කිව හැකිය-
අභිචාර යනු අද්භූත බලයන් එනම් මන්ත්‍ර ගුරුකම් කිරීම සහ මායා කර්මයන් සිදු කිරීමයි- සරලවම එයින් අදහස් කරන්නේ අද්භූත සිදුවීම් කෙරෙහි පුද්ගලයෙකුගේ විශ්වාසයයි- මායා කර්මය යනු බොහෝ සංස්කෘතික හා සමාජ වෙනස්කම් ඇති පුළුල් වචනයක් වන අතර එමඟින් මෙය නිශ්චිතව විස්තර කිරීමට අපහසු වේ- අතීතයේ දී පුරුදු පුහුණුකරුවන් නොවන අය අතර නිතර සංකේතය වූයේ නිර්දෝෂයින්ට රිදවීම සඳහා අද්භූත දේ භාවිතා කිරීම වන අතර ලොව පුරා බොහෝ සාම්ප්‍රදායික සමාජ වල, විශේෂයෙන්ම ස්වදේශික ජාතීන් තුළ මෙය තවමත් සත්‍ය වේ- ඔවුන්ගේ සංස්කෘතික රාමුවේ කොටසක් ලෙස ඉන්ද්‍රජාලික ලෝක දෘෂ්ටියක් ඇති සංස්කෘතීන් හා ප්‍රජාවන් තුළ මායා කර්මය විශ්වාස කිරීම සාමාන්‍ය දෙයකි- මායා කර්ම පුරුදු කිරීම යනු අද්භූත බලයන් යටත් කර ගැනීමයි- හොඳ හෝ නරක සඳහා, මන්ත්‍ර කිරීමේ හැකියාවයි- එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් මේ ආකාරයේ කොටස් දෙකකට වෙන් කළ හැකිය-
■ සුදු අභිචාර
■ කළු අභිචාර
සුදු අභිචාර යනු මිනිසුන්ගේ යහපත සඳහා කරන මායා කර්මයක් වන අතර අසනීප සුව කිරීමට මූලික හේතුව සුදු මායා කර්මයි- ගම්මඩු, බෝධි පූජා, පිරිත් සජ්ජායනය යනාදිය මෙයට උදාහරණ වේ- කළු මායා කර්මය යනු මානව වර්ගයාගේ දුෂ්ටකම සඳහා සිදු කරනු ලබන දෙයකි- එහි පරමාර්ථය නම් අන් අයව තුරන් කිරීම, රිදවීම සහ අයුතු ලෙස සැලකීමයි- කළු අභිචාර සදහා උදාහරණ ලෙස හූනියම්, කොඩිවිණ, පළිගැසීම, වස් කවි, අණ විණ, ආදිය දැක්විය හැකිය- මේ ආකාරයට අභිචාර යන්න නිර්වචනය කර ගත හැකිය.
වී.එස්. අබේසිංහ
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
විවාහයක් බාහිරව සිදු වන විට නැතහොත් පිරිමියෙකු වෙනත් සමූහයකින් විවාහයක් සිදු කර ගැනීමේදී ඔහු විසින් කාන්තාවගේ සමූහයට කරනු ලබන ගෙවීම අඹු මිල ලෙස සැලකෙයි. විශේෂයෙන්ම කාන්තාවක් විවාහ කර ගැනීමේදී එම කාන්තාවට තම පවුලෙන් ඈත් වීමට සිදු වීමත් ඇයගේ ශ්‍රමය පවුලට අහිමි වීමෙන් සිදු වන පාඩුව පියවීමක් ලෙසත් මෙම අඹු මිල ගෙවීම සිදු කෙරෙන බවට මතයක් පවතින අතර කාන්තාව විවාහ කරගැනීමෙන් පසුව සැමියාට සහ එම පවුලට ඇයගෙන් වන සේවය වෙනුවෙන් කාන්තාවගේ සමූහයට ලැබෙන ත්යාගයක් ලෙසද මෙය සලකයි.
අඹු මිල ක්‍රමය මගින් විවාහය ස්ත්‍රියක් හා පුරුෂයෙකු අතර පමණක් වූ විවාහ ගණුදෙනුවක් වෙනුවට ඥාති පාර්ශවයන් දෙකක් අතර සිදු වන ගණුදෙනුවක් බවට පත් වෙයි. මෙම සාමූහික ගිවිසුම මගින් විවාහයට කල් පවත්නා පදනමක් සපයන අතර යුවතිපති දෙදෙනාට දෙපාර්ශවයටම අයත් සමූහයන්ගේ උපකාරය හිමි වෙයි. අතැම් සමාජ වල අඹු මිල ගෙවීම සඳහා මනමාලයාට ආර්ථික ශක්තියක් නොමැති අවස්ථාවකදී අදාල තරුණයා විසින් තරුණියගේ පාර්ශවය වෙත කිසියම් නිශ්චිත කාලයක් තුළ ශ්‍රමය සැපයීම සිදු කෙරෙයි. මෙසේ ශ්‍රමය සැපයූ පිරිමියාට අඹු මිල ගෙවීමකින් තොරව මනාලිය ලබා ගැනීමට හැකියාව පවතී. නුවර් සමාජයේද සමහර අවස්ථාවලදී මෙය ක්‍රියාත්මක වන බව පැහැදිලි වෙයි.
මෙහිදී අඹු මිල ගෙවීම මුදල් හෝ ද්රව්යමය වශයෙන් සිදු කෙරෙන අතර එය එකවර ගෙවීමක් සිදු වෙයි. නුවර් සමාජයේ අඹු මිල ලෙස මනාලයාගේ පාර්ශවයෙන් මනාලියගේ ඥාතීන් වෙත ගවයන් 40ක් ලබා දීම සිදු වෙයි. එහිදී මනාලියගේ සමීප ඥාතීන්ට වැඩි ගවයන් ප්‍රමාණයකුත් දුර ඥාතීන්ට අඩු ගව ප්‍රමාණයකුත් හිමි වෙයි. මේ ආකාරයට සෝමාලි, නොවෝ, ටිවී ජනයා අශ්වයන් මගින් අඹු මිල ගෙවීම සිදු කරයි. නිව්ගිනියාවේ සියනි, පිලිපීනයේ ඉෆුගාවෝවරු ඌරන්ගෙන් අඹු මිල ගෙවීම සිදු කරයි. මීට අමතර අම්බා ගෝත්‍රිකයෝ මනාලියගේ පාර්ශවයට අඹු මිල වශයෙන් මනාල පාර්ශවයෙන් ස්ත්‍රියක් ලබා දීම සිදු වන අතර මෙම ක්‍රමය ටිවීවරු අතරද පවතින් ක්‍රමයකි.
මෙම අඹු මිල ක්‍රියාත්මක වන සමාජ ලෙස ගුසී, ඔබැම්හෝ, විම්බු, හෝපි, ආම්බා, නුවර්, නවාජෝ, ටිවී, නයාකුසා ආදී ප්‍රාථමික සමාජ පෙන්වා දිය හැකිය.
ජී. බී. අයි. ලක්සරා
2016/ 2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
ස්වකීය ජීවිතයට සෞභාග්‍යය ලබාදෙන සශ්‍රීකත්වයේ මංගල්‍යය ගැමියා සිය ඇදහිලි විශ්වාසයන්ට අනුකූලව නිවැරදි වතාවත්වලින් යුතුව සිදු කරනු ලබයි. අලුත් සහල් මංගල්‍යය යනු, නව අස්වැන්න පිළිබඳ උත්සවය, අලුත් බතින් දෙවියන් පිදීමේ උළෙලයි. මෙය මහනුවර දළදා මාළිගාවෙහි ද, සිවු දේවාලවල ද, වෙනත් ප්‍රධාන දේවාලයන්හි ද වාර්ෂිකව පවත්වනු ලබන උත්සවයකි. අස්වනු කපා පෑගීමෙන් පසු කෙරෙන මෙම උත්සවය අලුත් සහලින් දළදා වහන්සේ වෙත දන් පූජා කිරීම ප්‍රධාන කොට ගත්තකි. දළදා මාළිගාව සතු ගුරුදෙණියේ ධාන්‍යාගාරයේ සිට මහා පෙරහරින් සහල් නැලි තිහක් හා වී නැලි පහළොවක් ද ඒ ඒ දේවාල සඳහා සහල් හා වී ද පෙරහරින් ගෙන ඒම මෙහි ප්‍රධාන කටයුත්ත වේ. ගෙන ආ සහලින් බත් උයා දළදා වහන්සේ පිදීම ද කරනු ලැබේ. නැකැත් අනුව කෙරෙන මෙකී කටයුත්තේ දී උඩරට නා නා ප්‍රදේශවාසින් ද සහල් සහ වී ගෙනවිත් දළදා වහන්සේට පිදීම සිරිතක් ව පවතී. මෙනයින් විද්‍යාමාන වනුයේ සශ්‍රීකත්වයේ මංගල්‍යය ගැමි ජනයාගේ සිත්සතන්හි පවත්නා ඇදහිලි විශ්වාසයන්ගෙන් ඔප්නැන්වී ඇති බව ය. ශ්‍රී ලාංකේය දෙවිදේවතාවුන් අතර බලගතු දේවතාවියකි. ඒ පත්තිනි මෑණියන් ය. එතුමිය ද අලුත් සහල් මංගල්‍යයෙහි දී පුද පූජා ලබයි. ශ්‍රී ලාංකේය ගොවියා පවත්වනු ලබන අලුත් සහල් මංගල්‍යයේ ඇදහිලි විශ්වාස හා ක්‍රියාකාරකම් ආශ්‍රිත ප්‍රදේශීය විවිධතා දැකිය හැකි ය. රත්නපුර ප්‍රදේශයේ ජිවත්වන ගැමියා මෙම අලුත් සහල් මංගල්‍යය සිදු කිරීමට පෙර දී බිත්ති හා ගෙබිම අලුත් මැට්ටෙන් පිරියම් කරති. අප්‍රිකානු ගෝත්‍රික ජන සමාජයෙහි ද එවැනි චාරිත්‍රයක් වේ. ගෝත්‍රික කාන්තාවෝ අලුත් යෑම් මංගල්‍යයට පෙර බිත්ති, ගෙබිම පිරිසිදු කොට කුණු දූවිලි සූරා දමා අලුතින් පාට තවරති. නිවසෙහි එදිනෙදා භාවිතයට ගන්නා හැළිවලං, ලී බඳුන් සහ යෑම් කොටන වංගෙඩි ආදිය ද පිරිසිදු කොට නව මුහුණුවරකින් අලුත් යෑම් මංගල්‍යය සැමරීමට සූදානම් වෙති. ශ්‍රී ලාංකේය ජන සමාජයෙහි එලෙස ආර්ථික වාසි තකා අලුත් සහල් මංගල්‍යය නො පවත්වයි. පාරම්පරිකව ලද ඇදහිලි විශ්වාස රැක ගනිමින් අනාගත සමාජයට ඒවා ප්‍රදානය කිරීමෙහි මෙන් ම, පුරාණ සාම්ප්‍රදායික චාරිත්‍ර ධර්මයන් ඉටු කිරීමෙහි ලා පමණක් එය පවත්වයි.
එම්. ඒ. ඩී. ජී. ඩී මුණවීර
2016/ 2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
මානව පරිණාමය තුළින් විමසා බලනුයේ මිනිසාගේ මුල් අවස්ථාවේ සිට වර්තමාන ස්වභාවය දක්වා වෙනස් වූ ආකාරය වේ. පැවැත්ම හා ආරම්භය පිළිබඳ සොයනු ලැබූ මානව විද්‍යාඥයන්ට අනුව වසර මිලියන ගණනක් තිස්සේ සිදු වූ පරිණාමීය දාමයක් ලෙස දැක්විය හැකිය. බොහෝ විට මෙම වෙනස්වීම් භෞතික ලක්ෂණ හරහා සිදු වුව ද එයට සංස්කෘතික හේතු බලපෑ අවස්ථාද විය. ඒ අනුව ආදි මානවයා පරිණාමය වූයේ වානරයකුගෙන් බවට සාක්ෂි හමු වූ අතර පරිණාමය වූ වානර මානවයින් බොහෝ ප්‍රමාණයක් සිටියද ඉන් ප්‍රධාන මානව වර්ග හතරක් පිළිබඳ සොයා ගන්නා ලදීග ආඩිපිතකස් මානව වර්ග දෙකකින් යුක්ත වේ.
මුල්ම වානර මානවයා ලෙස ආඩිපිතකස් කඩබ්බා (Ardipithecus kadabba) මීට වසර මිලියන 5.8 – 5.2 දක්වා අතර කාලයේ ජීවත් වී ඇත. ආඩිපිතකස් කඩබ්බා මානවයා ඉතියෝපියාවෙන් හමුවී ඇත. මොහුගේ වැඩි පොසිල සංඛ්‍යාවක් හමු වී නැති අතර හමු වී ඇත්තේ දත් පමණි. ඒ ඔවුන්ගේ රදනක දත් කුඩාවට පිහිටා තිබූ නිසා අතරමැදි වානර මානවයකු ලෙස හැඳින්විය. ආඩිපිතකස් කඩබ්බාගේ පොසිල අස්ථි ද ආඩිපිතකස් රැම්ඩිස් වලට බෙහෙවින් සමානය. දෙදෙනාට ඥාති සම්බන්ධයක් තිබෙන බවට විශ්වාස කෙරෙති.
දෙවන වර්ගය වන්නේ ආඩිපිතකස් රැම්ඩීස් (Ardipithecus ramidus) මානවයා මීට වසර මිලියන 4.4 ජජ කට පෙර ජීවත්ව සිට ඇත. ඔස්ට්‍රලෝපිතකස් මානවයා ඇති වූයේ මෙම වානර මානවයා නිසා බවත් මානවයාට සමීපතම ඔස්ට්‍රලෝපිතකස් බවත් සොයාගෙන ඇත. ආඩිපිතකස් රැම්ඩීස් වානර මානවයාගේ පොසිල විශාල සංඛ්‍යාවක් ඉතියෝපියාවෙන් හමුවී ඇත. මොහුගේ කපාල ධාරිතාව ද 400ජජ එනම් එය චිම්පන්සියෙකුගේ කපාල ධාරිතාවට බොහෝ සෙයින් සමාන වේ . ඔවුන්ගේ රදනක දත් ආදිය චිම්පන්සියන්ට සහ ඔස්ට්‍රලෝපිතකස් මානවයාගේ අතරමැදි තත්ත්වයක්ක් පෙන්නුම් කරයි. ආදිමානවයා ඔස්ට්‍රලෝපිතකස්ට මොහුගේ සම්භවයක් පවතින අතර මොවුන්ගේ ගැහැණු සතාගේ උස 120 ජප පමණ වන අතර පිරිමි කාන්තාවන්ට වඩා තරමක් විශාල ය. මොවුන් වනාන්තර ප්‍රදේශවල ජිවත් වී ඇති අතර රාත්‍රී කාලයේ දී ගස් අතු මත නිදා ගත්තේ ය. දිවා කාලයේ තණබිම් වල ඇවිද ගොස් අල ජාති ආදිය හාරා ආහාරයට ගත්තේය. ආඩිපිතකස් මානවයා පිළිබඳ තොරතුරු මේ ආකාරයෙන් පෙන්වා දිය හැකිය.
ටී.සී.හංසිකා
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
මානව විද්‍යාව යනු මිනිසුන් පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීමකි. එය 16 හා 17 වන සියවස්වල ඇරඹුනි. එහි උප විෂය ක්ෂේත්‍රයක් ලෙස ආර්ථික මානව විද්‍යාව හඳුනාගත හැකිය . මෙම විෂය නිර්මාණය වන්නේ ආර්ථික කටයුතු හා සංස්කෘතිය තුළ ඇති සම්බන්ධතාවය හැදෑරීමටයි . ප්‍රාථමික සමාජවල ( ගැමි , සරල , ගෝත්‍රික ) අර්ථක්‍රමය පිළිබඳව අධ්‍යනය කරයි . ( උතුරු කොලොම්බියාවේ සයරේ නෙවාඩා කඳු වැටියේ ජීවත් වන කෝගී ඉන්දියානුවන්ගේ ඉඩම් භාවිතය ) ආර්ථික විද්‍යා ක්‍රම මෙහිදී යොදාගනු නොලැබේ . ප්‍රාථමික අර්ථ ක්‍රමය සම්ප්‍රදායානුකූලය කෘෂිකර්මය මුල් වූ ආර්ථිකයක් ඇත. ආර්ථික ක්‍රියාවලිය සමාජයෙන් සමාජයට වෙනස් විය. ආර්ථික ක්‍රියාවලිය සමග එම සංස්කෘතිවල ආගමික , පාරිසරික , චාරිත්‍රමය හා ශිෂ්ටාචාරය පරිණාමික කරුණු අධ්‍යයනය කරනු ලැබේ . මැලිනොව්ස්කිගේ සහභාගිත්ව නිරීක්ෂණය ක්‍රමවේදය හරහා මානව විද්‍යාවේ විවිධ උප විෂය ක්ෂේත්‍ර වර්ධනය වීම කැපී පෙනේ . ලුවිස් එච් . මෝගන් සමාජයේ ආරම්භය හා එහි පරිණාමය විස්තර කරන්නේ ආර්ථික ක්‍රියාවලියේ විකාශනය සමග සසඳමිනි.
ආර්ථික හා ආගමික විශ්වාස / අභිචාර
රේමන්ඩ් ෆර්ත්ට අනුව ,
■ නිෂ්පාදන අභිචාර – ජීවනෝපාය සාර්ථක කරගැනීම ( ශ්‍රී ලාංකික ගොවීන් අලුත් සහල් මංගල්‍යය පැවැත්වීම )
■ ආරක්ෂාකාරී අභිචාර – තම බෝග දේපල ආරක්ෂා කිරීමට ( වැදි ජනයා කන්දේ යකා පිදිම සාඵලයතාවය හා ආරක්ෂාව පැතීම )
■ විනාශකාරී අභිචාර – වෙනත් පුද්ගලයෙකුට විනාශය අපේක්ෂාවෙන් සිදුකරන අභිචාර ( මිනී අළු ඉසීම ල වස් කවි කීම )
■ ආගමානුකූලව පවත්වන විවිධ පූජා විධීන් පිළිබඳව අධ්‍යනය කරයි . ( කතරගම දෙවියන් පිදීම , දේව දානය , අන්දමන් දූපත් වාසීන්ගේ බිලි පූජා )
ආර්ථිකය හා චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර
■ මිනිසුන්ගේ ආකල්ප ආචාරධර්ම පිළිබඳ අධ්‍යයනය ( වැව් ගම්මානවල පංචවිධ සංකල්පය , කුඹුරු
හේන් සැකසීමේ දී ඇති කෙම් ක්‍රම , අධිස්වාභාවික බලවේගයන් පිළිබඳ සහ ශ්‍රී ලාංකික වාරි සංස්කෘතිය තුළ )
■ ජීවනෝපාය තුළදී එම සමාජවල පවතින තහංචි සිරිත් විරිත් : ආදිවාසී ජන කණ්ඩායම් දඩයමේ යාම සහ අනෙකුත් ආර්ථික ක්‍රියාවලිය තුළදී ශ්‍රී ලාංකික කෘෂි ආර්ථිකයෙ දී සිදු කරන සිරිත් විරිත් හා තහංචි ක්‍රම )
ආර්ථිකය හා පාරිසරික සාධක
■ කෘෂිකාර්මික ජීවනෝපායක් සහිත අර්ථ ක්‍රමයක මුල් තැනක් දීමේදී ජලාශිත ශිෂ්ටාචාරය අධ්‍යනයට මූලිකත්වය ලබාදෙයි.
උදාහරණ – ශ්‍රී ලාංකික වාරි සංස්කෘතිය වැව් ගම්මාන ( මිනිසා පරිසරයේ කොටසක් බැවින් පරිසරය රකිමින් ජීවනෝපාය කිරීමට ඇති හැකියාව අධ්‍යයනය කිරීම)
ඊ.එම්.ඩබ්ලිව්.එන්. බණ්ඩාර
2016/ 2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
“උණහපුලුවා උගේ පැටියා මැණිකක්” මෙම කියමන අපි කවුරුත් අසා තියෙන සුප්‍රකට කියමනකි. උණහපුලුවා යනු ක්ෂීරපායින් කිහිප දෙනෙකුගෙන් එක් සත්වයකි. ඒ අනුව උණහපුලුවා වානර වර්ගයේ උප කොට්ඨාසයක් වන ප්‍රොසිමි ගණයට අයත් ලොරිසිඩේ : ඛදරසිසා්ැ* සාමාජිකයකි. උණහපුලුවා අයත් ලොරිසිඩේ පවුලහි එහි වර්ග 9 ක් සහ විශේෂ 25 කට වඩා ඇත. උණහපුලු විශේෂ 8 දැනට ඉන්දියාව, ශ්‍රී ලංකාව සහ අග්නිදිග ආසියානු ප්‍රධාන භූමිය හරහා දකුණු චීනය, ඉන්දුනීසියාව සහ පිලිපීනය දක්වා පරාසයක හඳුනාගෙන ඇත. සිරුර කුඩා වන අතර දිගටිය, සිහිනය, හිස රවුම් වන අතර විශාල වේ. උණහපුලුවා හුරුබුහුටි, ලොම් සහ කුඩා සතෙකු ලෙස දැන සිටිය හැකි ය. යෝධ, දිලිසෙන ඇස් ඔවුන්ගේ සන්සුන් භාවය සහ ආගන්තුකභාවය සහතික කරයි. අනෙක් සෑම ප්‍රයිමේට්වරයකුටම මෙන් උණහපුලුවාට ඇඟිලි සහ ඇඟිලි වල නියපොතු ඇත. මෙම ලක්ෂණය උණහපුලුවා මන්දගාමී චලනය නොතකා ඉතා දක්ෂ ලෙස ගස් නැගීමට ඉඩ සලසයි. කෙසේ වෙතත්, ඔවුන් භූමියේ ගමන් කිරීමට කැමැත්තක් නොදක්වන අතර ඔවුන්ට පහසුවෙන් ඇවිදීමට සංවෘත ගස් වියනක් අවශ්‍ය වේ. උණහපුලුවන් කෘමීන් ආහාරයට ගැනීමට ප්‍රිය කරයි. ගස් පොතු වලට සිදුරු හෑරීමෙන් හා සාපේක්ෂව තියුණු දත් වලින් ගස් යුෂ නිස්සාරණය කිරීමෙන් තමන්ටම ආහාරයට ගත හැකි ගස් යුෂ අනුභව කිරීමට උණහපුලුවන් ප්‍රිය කරයි. ඔවුන්ගේ ඇස් විශාල වන අතර එමඟින් ඇස් බැබළෙන අතර රාත්‍රියේදී ඔවුන්ට හොඳ පෙනුමක් ලැබේ. උණහපුලුවන් හට මිනිසුන්ට ඇසිය නොහැකි’ උස් ශබ්දයන් සන්නිවේදනය කරයි. ඔවුන් හුදෙකලා ජීවිතයක් ගත කිරීමට කැමැත්තක් දක්වයි. සිංහල ජනප්‍රවාදයට අනුව උණහපුලුවා අවතක්සේරු කිරීමට හා ඔවුන්ට හිරිහැර කිරීමට හෝ තර්ජනය කිරීමට නිර්භීත වන ඕනෑම කෙනෙකුට එය ඇත්තෙන්ම අවාසනාවක් වන බව පිළි ගැනේ. නමුත් තවමත් එය විශ්වාස නොකරන අය සිටියි. උණහපුලුවන්ගේ ආරක්ෂාව වන්නේ ඔවුන්ගේ ඉහළ අතේ ඇති ග්‍රන්ථියකි. උණහපුලුවා අද වනවිට වඳවී යාමේ දැඩි තර්ජනයකට ලක්ව සිටින සත්ව කොට්ඨාසයක් බවට පත්වී තිබේ.
කේ. ඩී. මධුමේකලා
2016/ 2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
ඒක දේවවාදය යනු ආගමකි. එනම් එකම දෙවියන් වහන්සේ කෙනෙකු පිළිබඳ විශ්වාස කිරීම වේ. ඒක දේවවාදය තවත් අරුත ගැන්වීමේදී සර්ව බලධාරි, සෑම තැනකම වැඩ සිටින සහ සියලු දේ පිළිබඳ ඥානයක් සහ අවබෝධයක් සහිත සහ ලෝකයේ කටයුතු පිළිබඳව නිරන්තරයෙන් මැදිහත් වන්නා වූ සහ ලෝකය මැවු එකම එක දෙවියන් වහන්සේ කෙනෙකු වැඩසිටින බවක් විශ්වාස කිරීම ඒකදේවවාදය නම් වේ. දෙවියන්ගේ සාරය සහ චරිතය අද්විතීය බව හා අඩු වැඩි වශයෙන් සැසඳිය හැකි අනෙක් සියලුම ජීවින්ට වඩා මූලිකවම වෙනස් යැයි විශ්වාස කෙරේ. ඒකදේවවාදය සඳහා මූලික වශයෙන් වෙනස් යථාර්ථයන් දෙකක් තිබේ. එනම් දෙවියන් වහන්සේ සහ විශ්වය වේ. ඒක දේවවාදයේ දෙවියන් වහන්සේ ලෝකය හා මනුෂ්‍යයා නිර්මාණය කළ අයෙකු ලෙස සැලකේ. දෙවියන් වහන්සේ ස්වාභාවික ලෝකය හා එහි පවතින සාමය පමණක් නොව සදාචාරාත්මක මනුෂ්‍යත්වයට අනුකූල යුතු කිරීම සඳහා ගම්‍ය වූ සදාචාරමය පර්යාය, සමාජය සෑම දෙයක්ම දෙවියන් වහන්සේගේ අතේ ය.
සියලුම වත් පිළිවෙත් හා විශ්වාස එක් දෙවියෙකු මත රඳා පවතී. ඒක දේවවාදය යනු එක් දෙවියෙකු විශ්වාස කරන ඕනෑම ආගමකි. බුදුදහම ඒක දේවවාදයේ උදාහරණයක් නොවේ. මන්ද බුදුන් වහන්සේ විශ්වය මැවු දෙවියෙකු ලෙස නොසලකන බැවිනි. වර්තමාන ලෝකයේ පවතින්නා වූ ක්‍රිස්තියානි සංස්කෘතිය සහ මුස්ලිම් සංස්කෘතිය මීට උදාහරණ වශයෙන් පෙන්වා දිය හැකිය. ඒවගේම සාම්ප්‍රදායිකව ලෝකයේ පැරණිතම ඒකදේවවාදී ආගමක් ලෙස යුදෙව් ආගමද පෙන්වා දිය හැකි ය. ක්‍රිස්තියානු ධර්මය තුළ දෙවියන් වහන්සේ සාරය වශයෙන් එකම දෙවි කෙනෙකු වේ. ඉස්ලාමයේ දෙවියන් සර්ව බලධාරි හා සියල්ල දන්නා විශ්වයේ මැවුම්කරු, තිරසාර සහ විනිශ්චයකරු වේ. අල් කුරානයේ සඳහන් වන්නේ ‘කිසිම දර්ශනයකට ඔහුව ග්‍රහණය කරගත නොහැකි නමුත් ඔහුගේ ග්‍රහණය සියලු දර්ශනයට වඩා ඉහළින් තිබේ. යුදෙව් ආගමේද දෙවියන් වහන්සේ ඒක දේවවාදී, නිරපේක්ෂ නොබිඳිය හැකි හා අසමසම පුද්ගලයෙකි. සියලු පැවැත්මේ අවසානය ඔහුය.
එල්. කේ. කේ. දිල්හානි
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
දේශීය පුද පූජා රටාව තුළ අඩුක්කු පූජාවට හිමිවන්නේ සුවිශේෂී වැදගත්කමකි. අඩුක්කු පූජාව යන්න අර්ථ විග්‍රහ කර බැලීමේදී අඩුක්කු යන්නෙන් ආහාර හෝ පූජා ද්‍රව්‍යයන් ද පූජාව යන්නෙන් ‘පූජා කිරීම, පිළිගැන්වීම’ යන්න ද අදහස් වේ. ඒ අනුව විවිධ පුද පූජා හා ශාන්තිකර්ම වලදී දෙවියන්ට සකස් ගනු ලබන ආහාර හා පූජා ද්‍රව්‍ය අඩුක්කුව යනුවෙන් හඳුන්වනු ලැබේ. එම අඩුක්කු දෙවියන් හට පූජා කිරීම අඩුක්කු පූජාව යනුවෙන් හැඳින්වේ. ඇතැම් ප්‍රදේශවල දෙවියන්ට අලුත් සහලින් පිස පිළිගන්වනු ලබන දානය අඩුක්කු පූජාව යනුවෙන් හඳුන්වනු ලැබේ. එහිදී උදෑසන කපුටන් හැඬීමට පෙර කමතේ දී ම වී කොටා පිරිසිදු කොට සහල් සකසා දෙවියන්ට කිරිබත් සහ කැවිලි වර්ග සකස් කොට පූජා කිරීම සිදු වේ. තම බවබෝග ආරක්ෂා කොට දීම පිළිබඳව දෙවියන්ට ස්තූතිවන්ත වන අතර ම මතුවට ද තම භවභෝග ගව මහීෂාදීන් සම්පත් ආරක්ෂා කොට දී වදුරු වසංගතවලින් ගම ආරක්ෂා කර සතුට සෞභාග්‍ය උදා කර දෙන මෙන් දෙවියන්ට කන්නලව් කිරීම ද සිදු කරති. ප්‍රාදේශීය විවිධත්වය සහ අඩුක්කුව පුද ලබන දෙවියන් හා බැඳී පවතින විශ්වාසයන් මත අඩුක්කුව සඳහා යොදා ගන්නා ද්‍රව්‍යයන් වෙනස් වේ. මේ සඳහා මූලික වශයෙන් මුරුතැන් බත්, සහල්, පොල් මල් හා කැවිලි වර්ග යොදා ගනි. පත්තිනි දේවතාවියට අඩුක්කු පූජා කිරීමේදී කහ මල්, කහ තිර හා පලතුරු ආදීය සුවිශේෂී වන අතර කඩවර ආදී දෙවිවරුන්ට අඩුක්කු සකස් කිරීමේ දී ගංජා, අබිං ආදිය ද පුළුටු වර්ග ද යොදා ගනු ලබයි. ආදිවාසීන් මෙම අඩුක්කු තැබීම සඳහා දඩමස් හා මීපැණි සුවිශේෂී වශයෙන් යොදාගනී. තොවිල් හා ශාන්තිකර්ම වලදී දෙවියන්ගේ ආහාර සකස් කිරීම සඳහා විශේෂයෙන් අඩුක්කු මඩුවක් තැනීම සිදු කරනු ලබයි. ශ්‍රී සුමංගල ශබ්දකෝෂය තුළ ‘අඩුක්කුව’ යන්නට ‘දෙවියන්ට පූජා කිරීම පිණිස සෑදූ ආහාර, යකුන්ට දොල පිණිස සැකසූ පිදේනිය’ ලෙස අර්ථ දක්වා ඇත. ඒ අනුව දෙවියන් වෙනුවෙන් මෙන්ම යකුන්ට ද අඩුක්කු :පිදේනි* පුදනු ලබයි. අඩුක්කු ගන්නා උන්නාන්සේ යනු රජරට ප්‍රදේශයේ ප්‍රාදේශීය වශයෙන් පුද ලබන දෙවි කෙනෙකි.
ආර්. එම්. ජී. කේ. රත්නායක
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
අධ්‍යාපන මානව විද්‍යාව යනු පුළුල් ලෙස පවතින සංස්කෘතික අඛණ්ඩතාව සහ වෙනස න්‍යායාත්මක ලෙස අධ්‍යනය කිරීමයි . එහිදී කේන්ද්‍ර වන්නේ සමාජ සංස්කෘතික හා භාෂාමය දැනුමයි . ලෙවීන්සනට අනුව අධ්‍යාපන මානව විද්‍යාව නිර්මාණය වන්නේ මානව විද්‍යාවේ අසන ප්‍රශ්න සමඟයි . එක් ගැටළුවක් ලෙස සමාජානුයෝජනය හඳුනාගත හැකිය . එය දෙමවුපියන්ගෙන් දරුවන්ට ද , ගුරුවරුන්ගෙන් ශිෂ්‍යයන්ට ද දැනුම ලබා දෙන ආකාරයෙන් පවතී . සමාජානුයෝජන ක්‍රියාවලිය සමාජය අනුව ල සංස්කෘතික අනුව , භූගොල්ීය පසුබිම අනුව , ආර්ථික කටයුතු අනුව වෙනස් විය හැකිය . තවද ප්‍රජා ඉතිහාසය , ස්ත්‍රී පුරුෂ සම්බන්ධතාවය , භාෂාව ල සමාජ ආයතන , මෙන්ම ද්රව්යමය සහ ද්රව්යමය නොවන පරිසරය පිළිබඳව ද අධ්‍යයනය කරයි . 1980 කාලයට පෙර අධ්‍යාපන මානව විද්‍යාව අධ්‍යාපනයෙ භාෂා භාවිතය භූමිකාව පිළිබඳව ලිපි රැසක් ඉදිරිපත් කර ඇත . සන්නිවේදනයේ ජනවාර්ගික විද්‍යාව සහ භාෂාමය සමාජකරණ අධ්‍යන තුලින් භාෂාවේ කේන්ද්‍රීය බව දැක ගත හැකිය . මානව සංස්කෘතිය සංවර්ධන ඉතිහාසය හා මනසෙහ ිවර්ධනය මෙන්ම සමාජ ආයතනවල සංවර්ධනය සඳහා සන්නිවේදනය මනා ලෙස දායක විය . එමෙන්ම විවිධ අධ්‍යයනයන් හරහා ප්‍රාථමික හා නූතන සංස්කෘතික වල වෙනස පැහැදිලි කිරීමට ලිඛිත භාෂාව සංවර්ධනය හා භාවිතය සංස්කෘතික වෙනස සම්බන්ධ වූ ආකාරය පෙන්වා දී ඇත . සමාජ ආයතන වල වෙනස්වීම් සහ දැනුම ලබාගැනීමේ වෙනස්කම් වෙනත් සමාජ සංස්කෘතික හා දේශපාලන වෙනස්කම් පිළිබඳව ද මෙමගින් අධ්‍යයනය කරයි . සාක්ෂරතාව , මනස සහ සංස්කෘතික වෙනස අතර සම්බන්ධතාවය අධ්‍යාපන මානව විද්‍යා අධ්‍යන ප්‍රදේශය හරහා අධ්‍යනයට යොදා ගනී .
ඊ.එම්.ඩබ්ලිව්.එන්. බණ්ඩාර
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
විශාල වු අවරෝහණ සමුහ අන්වයක් ලෙස හැඳින්විය හැක. අවරෝහණ සමුහ විශාල වී ඒවා උපඅවරෝහණ සමුහ ලෙස බෙදී ගියත් ඒවා එකට එක්ව ගොඬනැගෙන අවරෝහණ සමුහ අන්ව සමුහ ලෙස හදුන්වනු ලබයි. එනම් එකම පවුලක් ලෙස ක්‍රියා කරවන කාන්තාවක් හෝ පුරුෂයෙකු මේ මුලිකත්වයෙන් කටයුතු කරන අන්වානුගත පරම්පරාවට අයිති සියලුම දෙනාගේ එකතුවයි.
මුලික ලෙස මෙම අන්ව සමුහ කොටස් දෙකකි.
එනම්
■ අන්තර්ජන්‍ය
■ බහිර්ජන්‍ය
වේ. සමහර අවරෝහණ සමුහ ගත් විට ඔවුන් විවාහ කර ගත යුත්තේ තම අවරෝහණ සමුහයෙන්ය. එය අන්තර්ජන්‍ය වේ. ඇතැම් අය විවාහ කරනු ලබන්නේ තම අවරෝහණ සමුහයෙන් පිටත අයත් සමඟය. එය බහිර්ජන්‍ය විවාහ වේ. අන්ව සමුහ සඳහා උදාහරණ ලෙස බද්ධ පවුල් ගත හැක. ඉන්දියාවේ හින්දු ජනතාව අතර පවතින පවුලක් ලෙස මෙම බද්ධ පවුල් හැඳින්විය හැක.
නමුත් බද්ධ පවුල් වල තරම් දැඩි සම්බන්ධතාවයක් මෙහි නැත.නමුත් ඥාතී සම්බන්ධතා වලට වඩා එකිනෙකට අන්‍යෝන්‍ය වශයෙන් කටයුතු කරනු ලබයි. මේවා මහා සමාජ වලට එකතු වෙන්මන් විවාහය පදනම් කරගෙනය.
උදාහරණය : නුවර් සමාජ
ටිකෝපියානු සමාජ
මෙම අන්ව සමුහ සඳහා උදාහරණයන් සපයනු ලබයි. නුවර් සමාජ වල වංශ පරම්පරා ඉතාමත් දිගුය. ඥාතීත්වය අනුව අයිතිවාසිකම් , වරප්‍රසාද , යුතුකම් සියල්ල සමාජ ගණුදෙනුව මත සිදුවිය. නුවර් සමාජ පිතෘ මුලික ස්වභාවයක් ගනු ලබයි.
පී. ඩී. එස්. ඩී ජයරත්න
2016/2017 අධය්‍යන වර්ෂය
යම් ජන සමාජයක වෙසෙන මිනිසුන්ගේ ආධ්‍යාත්මිකත්වය විවරණය කරනු ලබන සංස්කෘතිකාංගය වශයෙන් අභෞතික සංස්කෘතිය හඳුනාගත හැකිය. මෙය මනෝමූලික ය. ඕනෑම සමාජයක විද්‍යමානිත අදහස් හා ධර්මතා ඉන් විවරණය වේ. සමාජය අනුව සහ සංස්කෘතිය අනුව මිනිසුන් දරන අදහස් විශම වේ. එය නූතන හෝ සාම්ප්‍රදායික ඕනෑම ජන සමාජයක් අරභයා පොදු වු කරුණකි. විශේෂයෙන්ම සාම්ප්‍රදායික ජන සමාජයන්හි පරම්පරානුගත අදහස් වැඩිපුර දැකිය හැකිවන අතර නූතන සංකීර්ණ සමාජවල අදහස් ගොඩනැගෙනුයේ එම සමාජයේම අනෙකුත් සමාජ සමග දක්වන සංකීර්ණ සමාජ සම්බන්ධතාවන්හි ප්‍රතිඵල ලෙස ය. ර්‍ණඅභෞතික” යන්නෙහි අරුත අස්පර්ෂනීය, අතින් ඇල්ලිය නොහැකි, ආනුභවික නොවන, ද්රව්යමය නොවන වශයෙන් සඳහන් කළ හැකිය. මේ අරුතින් බලන කල යන් දේශයක ජන සමාජයකට අයත් සංස්කෘතිකාංග අතර ඇති සංකල්පීයාර්ථයෙන් ඇති සංස්කෘතිකාංග මෙසේ හඳුන්වනු ලැබේ. පියවි ඇසට දෘෂ්‍යමාන නොවන, සංස්කෘතියට අයත් සියලුම දේ මීට අයත් වේ. නිදසුන් ලෙස කලාව, ආගම, විශ්වාස, ඇදහිලි, භාෂාව, සන්නිවේදනය, වෙදකම, නීතිය, ජනශ්‍රැතිය ආදිය දැක්විය හැකිය. අභෞතික සංස්කෘතිය ප්‍රධාන වශයෙන් ප්‍රවර්ග ත්‍රිත්ත්වයකි. එනම් අදහස් හා භාෂාවල ප්‍රතිමානල සාරධර්ම වශයෙනි. අදහස් යනු මිනිසා සිතන දේය. සමාජවල ස්වභාවය අනුව අදහස් විවිධ වේ. ඔනෑම සමාජයක පුද්ගලයන් සතු අදහස් ඔවුන් ජීවත්වන පරිසරය හා සම්බන්ධ වේ. උදාහරණ වශයෙන් ප්‍රාථමික යුගයේ මිනිසුන්ගේ අධි ස්වභාවික බලවේග හා සම්බන්ධ වීම දැක්විය හැකිය. එසේම ජනකතා, ජනකවි, ප්‍රස්ථාව පිරුළු, ජන නාට්‍ය මෙන්ම වෙනත් මුඛ පරම්පරානුගතව පැවත එන අදහස් ග්‍රාම්‍ය සමාජවල බහුලව දක්නට ලැබේ. එසේම නවීන සමාජවල අදහස් ඉතා සංකීර්ණ ස්වරූපයක් ගනී. භාෂාව ද එසේමය. මාධ්‍යන්ට අනුරූප ලෙස අදහස් සමාජය පුරා ව්‍යාප්ත වීම සිදුවේ. සමාජයක ජීවත් වන මිනිසුන් විසින් කල් යුතු දේ මොනවාද, නොකල යුතු දේ මොනවාද යන්න අවබෝධ කර දෙනුයේ ප්‍රතිමාන හෙවත් ධර්මතා මගිනි. ප්‍රතිමාන ද කාලයෙන් කාලයට සමාජයෙන් සමාජයට විෂම වේ. ප්‍රතිමාන වලට යුක්ති බව ලැබෙන්නේ ඒවා සමාජය විසින් පිළිගත් නිසාය. එනිසා ප්‍රතිමාන වලට අනුරූපව හැසිරෙන විට පුද්ගලයාට පාරිතෝෂණ ලැබේ. ඒ සඳහා භෞතික වශයෙන් ත්යාගයක් හෝ චිත්තප්‍රීතිය ලබාගත හැකිය. ප්‍රතිමාන බිඳීමෙන් සමාජ අපවාදයට ලක්විය හැකිය. සමාජ අපවාදයට ලක්වීමට බියෙන් පුද්ගලයා ප්‍රතිමානවලට අනුව ස්වකීය චර්යාව සකස් කරගනීයි. සාරධර්ම යනු සමාජය විසින් හොඳ යැයි සාධු සම්මත යැයි යහපත් යැයි ඇති කරගන්නා ලද භාව සූචක සංකල්පයන් ය. භෞතික සංස්කෘතියටම ඒකාබද්ධව අභෞතික සංස්කෘතිය නිර්මාණය වේ. නිදසුන් ලෙස ජන වෙදකමෙහි එන ඖෂධ නිෂ්පාදන මූලධර්ම, කෙම්ක්‍රම, විධීන් ආදිය අභෞතික සංස්කෘතිකාංග වේ. එහෙත් ඖෂධ, බෙහෙත් ඔරු, ශල්‍ය උපකරණ ආදිය අයත්වන්නේ භෞතික සංස්කෘතියටය. සැකෙවින් කියතොත් අභෞතික සංස්කෘතිය යනු ඕනෑම ජන සමාජයක වෙසෙන්නවුන්ගේ ජන විඥ්ඥානය පිළිඹිබු කරන ප්‍රධාන සාධකය වශයෙන් සැලකිය හැකිය.
ඒ.ඒ.ඩී.එස්.එන්. දිල්කි අබේසිංහ
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
ඕනෑම සමාජයකට අයත් වන පුද්ගලයන් සංඛ්‍යාව විශාල විට මොවුන් එකිනෙකා සම්බන්ධතා වලින් දුරස් මේ. මෙම අවරෝහණ සමුහ විසින් ඥාතී සම්බන්ධතා පැවැත්වීම, ගණුදෙනු කිරිම මෙන් ම ඥාතී සමුහයේ ඊට අයත් ස්ථානය පෙන්නුම් කරයි. අවරෝහණ හා සම්බන්ධ සංකල්ප දෙකකි. එනම්,
1. අනුප්‍රාප්තතිය
2. උරුමය
■ අනුප්‍රාප්තිය
ඊළඟ පරම්පරාවෙන් ඊළඟට නම් කරනු ලැබු පුද්ගලයකුට හෝ සමාජීය තත්ත්ව පවරන / පිරිනමන ආකාරයයි. එනම් දේපළ , ගරුනම්බු , නිලතල යනාදියයි .
■ උරුමය
දේපළ ගත්විට ඒවා චංචල මෙන් ම නිශ්චල ඒවා මේ. ඉඩකඩම් , දේපළ , යානවාහන යනාදිය ලැබෙන ආකාරය තීරණය වනුයේ සමාජයේ ක්‍රියාත්මක වන අවරෝහණ අනුවය. මෙම අවරෝහණය නීති මාලාවක් මඟින් සමාජයට අවරෝහණව සිදු වේ.
මේවා කාලයක් සමාජය තුල ස්ථාවරව පැවතිනි. මෙමඟින් විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කරන මේවා සමාජමයන් සමාජයට වෙනස් වනුයේ පාරිසරික , භුගෝලීය තත්ව පදනම් කරගෙනය. තත්වය පදනම් කරගෙන අවරෝහණ නීති සකස් වී ඇත.
අවරෝහණ සමාජය තුලින් ලැබෙන දෙයකි. ට්‍රෝබ්‍රියන්ඩ් දුපත් වල මවගේ හෝ පියාගෙන් දරුවන්ට අවරෝහණ රේඛාව හිමි වේ. දරුවන්ගේ අනුප්‍රාප්තතිකයා වනුයේ මවගේ සහෝදරයාය. මවගේ සහෝදරයාට සමාජය තුල යම් තත්ත්වයක් හිමි වේද එමෙන්ම දේපළ උරුම වේද මේ සියල්ල හිමි වනුයේ ඔහුගේ දරුවන්ට මනාව තම සහෝදරියගේ දරුවන්ටය.
පී.ඩී.එස්.ඩී ජයරත්න
2016/2017 අධය්‍යන වර්ෂය
ශ්‍රි ලංකාවේ වාසය කරන කුඩා ජන කොටස් අතරින් සුවිශේෂ ප්‍රාථමික ජන කොටසක් ලෙස අහිකුණ්ඨික ජනතාව පෙන්වා දිය හැකිය. අහිගුණ්ඨිකයා කී පමණින් එකවරම සිහියට නැගෙන්නේ තැනින් තැන වාඩි ගසාගෙන නයි නැටවීම, සාස්තර කීම ආදී ජීවනෝපායන්ගෙන් යැපෙමින් සැහැල්ලු, සංචාරක ජීවිතයක් ගත කරන ජන කොට්ඨාසයකි. ඔවුන් හැදින්වීමට යෙදෙන අහිගුණ්ඨක නාමයම අනාර්ය ප්‍රභවයට සාධකයකි. මොවුන් ස්වකීය ජීවනෝපායට අවශ්‍ය දේ මිස සම්පත් එක් රැස්කර තබා නොගනියි. මොවුන්ගේ මුල් වාසභූමිය ඉන්දියාව වන අතර එහි සිට මෙරටට සංක්‍රමණය වු අනාර්ය ජන කොට්ඨාසයක් විය. ජංගම දිවියක් ගෙවන අහිගුණ්ඨිකයා තමා හා තම නයින් අව් වැසිවලින් ආරක්ෂා කර ගැනීම සදහා තාවකාලික නිවාසයක් තනාගනු ලබන්නේ තල් අතු එකට තබා මැසීමෙනි. ඊට හේතු වූයේ ඒවායේ කල් පවත්නා බව හා රැගෙන යාමට ඇති පහසු නිසා ය. අහිගුණ්ඨික වාඩිය සාමාන්‍යයෙන් දිගින් අඩි 9 ක් පමණ වන අතර උසින් අඩි 5 කට වඩා නොවැඩිය. අහිගුණ්ඨික පැල්පත් රාශියක එකතුව කුප්පායම වේ. ශ්‍රී ලංකාවේ අහිගුණ්ඨිකයන් අතර සම්මත පොදු ආගමක් දැකිය නොහැක. ඔවුන් අතර පවත්නා ආගමික ඇදහිලි සංකීර්ණ හා නොපැහැදිලි වේ. විෂ්ණු, කතරගම සහ පත්තිනි අම්මා අදහන අතර බහුතරයක් ශිව භක්තිකයෝ ද වෙති. කාලි දෙවඟනද ඇගේ මාරි අම්මා ස්වරූපයෙන් මොවුන් අදහති.
අහිකුණ්ඨික ජනයා ද්වාර කර්ම අවස්ථාවලදී සිදුකරන චාරිත්‍ර වාරිත්‍රද පවතී. කිල්ල නම් සංකල්පය විශ්වාස කරන මොවුන් වැදුම් කිල්ල වඩාත් බලවත් සේ සලකයි. අහිගුණ්ඨිකයන් අතර ඉතා බහුල වශයෙන් සිදුවන්නේ ඇවැස්ස ඥාති විවාහ වන අතර අහිගුණ්ඨික තරුණයෙකුට තරුණියක් ආවාහ කර ගැනීමට අවශ්‍ය වු විට ඔහු තම සිතැඟිය කුප්පායමේ සභාව මැද හෙළි කරයි. අහිගුණ්ඨික මංගල චාරිත්‍ර ඉතා චාම් ය. මංගල උළෙලේ ප්‍රධාන අංගය වන්නේ රත්රන් පබළුවක් සහිත කළු පබළු පස් පටකින් යුත් මාලයක් මනාලියගේ ගෙලවටා බැඳීම යි. ලෝකයේ විවිධ රටවල මෙන්ම ශ්‍රී ලංකාවේ අහිගුණ්ඨිකයන්ටද අනාගත ලෝකයේ හිමිවන තැන කුමක් දැයි අනුමාන කළ හැක. අහිගුණ්ඨික ජනයා තම පාරම්පරික ජීවන වෘත්තීන් වෙනුවට කම්කරුවන්, කාර්මික ශිල්පීන් ලෙස සේවය කරයි. එසේ ම වර්තමානය වන විට ඔවුන් ස්ථාවර ජීවිතයකට හැඩගැසෙන නමුත් ස්වකීය ගෝත්‍රයේ අනන්‍යතාවය පිළිබඳව සාඩම්බර හැඟීමකින් යුක්ත වේ.
පී. වී. අයි. දමයන්ති
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
ආයුෂ පවත්වා ගෙන යාමේ විද්‍යාව යනු ආයුර්වේදය යන්නෙහි අදහසයි. ආයුර්වේද වෛද්ය ක්‍රමය නිවාරණය පදනම් කර ගත්තකි. එහි ප්‍රතිකාර ක්‍රම මෙන්ම ඇවතුම් – පැවතුම් ක්‍රම හා වත් පිළිවෙත් ද පවතී. හුදෙක් රෝගයකට ප්‍රතිකාර කිරීමට වඩා රෝගයන්ට ගොදුරු නොවන පරිදි කායික – මානසික දෙඅංශයෙන් ම සුවදායී සෞඛ්‍යමත් ජීවිතයක් පවත්වා ගෙන යාම ආයුර්වේදය මගින් අදහස් කෙරේ. ආයුර්වේදයේ ඖෂධ බිහිවන්නේ මූලිකවම ගස්, වැල් පදනම් කර ගෙනය. එමෙන්ම ආයුර්වේදය කොටස් අටකට බෙදා තිබේ. මේ නිසා අෂ්ටාංග ආයුර්වේදය නමින් ද මෙය හැඳින්වේ. ඒවා නම්, කාය චිකිත්සා, ශල්‍ය චිකිත්සා, ශාලාක්‍ය චිකිත්සාව, කුමාර චිකිත්සාව (ළදරුවකුගේ උපතේ පටන් ළදරුවාගේ පෝෂණය හා ඔහුට ඇති වන රෝග සඳහා වූ චිකිත්සාව), අගද තන්ත්‍රය, විස චිකිත්සාව, භූත විද්‍යා තන්ත්‍රය, රසායන තන්ත්‍රය, වාජීකරණ තන්ත්‍රයය. ආයුර්වේදය විද්‍යාත්මකය. රෝගයක් ඇති වන ආකාරය, රෝගයක් ඇති වන්නේ කුමක් හේතුවෙන් ද, රෝගයේ මූලික ලක්ෂණ, රෝගය ඇති වීමට පෙර සහ පසු ලක්ෂණ ආදි වශයෙන් රෝග නිධානයේ සිට ප්‍රතිකාර දක්වා ආයුර්වේදයේ සඳහන් වේ. ලෝකයම පිළිගත් ආයුර්වේද පොත් පත් ඉන්දියාවේ තිබෙන අතර පැළෑටි හා ගස් වැල් මෙන්ම ජ්‍යෝතිෂය සහ ගුප්ත විද්‍යාව ද මෙයට සම්බන්ධ වේ. එමෙන්ම පාෂාණ ඇතුළු ඛනිජ ලවණ ද මෙයට ඇතුළත් වන බව පැවසේ. පෞරාණික ආයුර්වේදය ප්‍රධාන සම්ප්‍රදායන් තුනකින් සමන්විතය. එනම්,
■ ආත්‍රෙය සම්ප්‍රදාය
මෙය ආත්‍රෙය යන සෘෂිවරයාගෙන් පැවතගෙන එන සම්ප්‍රදාය. මේ සම්ප්‍රදායේදී වැඩි ප්‍රමුඛත්වයක් ලබාදෙන්නේ කාය චිකිත්සාවටය.
■ කාශ්‍යප සම්ප්‍රදාය
කාශ්‍යප යන සෘෂි වරයාගෙන් පැවත එන සම්ප්‍රදාය කාශ්‍යප සම්ප්‍රදාය ලෙස හැඳින්වේ.
■ සිද්ධ වෛද්ය සම්ප්‍රදාය
ආත්‍රෙය සෘෂි වරයාගේ මූලිකත්වයෙන් පැවති වෛද්ය සාකච්ඡාවකට ලංකාවෙන් සහභාගී වුන අගස්ති මුණිවරයා දක්ෂිණ භාරතයේ අසුරයන් සමඟ එක්වී බෞද්ධ සම්පත් ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් බිහිකළ සම්ප්‍රදාය මෙනම් වේ.
ආයුර්වේදය ගොඩනැගෙන්නෙ මූලික සිද්ධාන්ත දෙකක් මතය. එය පංච මහා භූත සිද්ධාන්තය සහ ත්‍රි දෝෂ සිද්ධාන්තය වේ. පංචමහා භූත සිද්ධාන්තය යනු විශ්වය නිර්මාණය වූ පටවි, අපෝ, තේජෝ, වායෝ සහ ආකාශ යන පංච මහා භූතයන් මූලික කරගෙන ගොඩනැගුණු සිද්ධාන්ත වේ. වා, පිත්, සෙම් යන තුන්දොස් මූලික කරගෙන ගොඩනැගුණු සිද්ධාන්තය ත්‍රි දෝෂ සිද්ධාන්තය ලෙස හැඳින්වේ.
ඩබ්. කේ. ඵ්. සී. සෙව්වන්දි
2016/ 2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
සංස්කෘතිය විවිධාකාරයෙන් වර්ග කිරීම් වලට ලක් කෙරේ. ඒ අතරින් ආවෘත-විවෘත සංස්කෘතිය හෙවත් ආවාට-විවට සංස්කෘතිය ලෙස ද වර්ග කිරීමක් පවතී. මෙයින්ිආවෘත සංස්කෘතිය’ යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ සංස්කෘතියක බාහිරට නොපෙනෙන සැඟවුණු කොටසයි. එනම් යම් සංස්කෘතියක පවත්නා අදහස්, විශ්වාස, පුරුෂාර්ථ ආකල්ප යනාදිය හා සම්බන්ධ චර්යාවන් සංස්කෘතිය තුළ සැඟවුණු ස්වරූපයකින් පවතින තත්ත්වය යි. ඒවා බාහිරින් බැලූ විට සෘජුව හඳුනාගත නොහැක. මෙයිනිලීන සංස්කෘතිය’ ලෙස ද හඳුන්වයි. නිදසුනක් ලෙස, සිංහල සංස්කෘතියේ පවතින කුල භේදය ආවෘත සංස්කෘතිකාංගයක් ලෙස පවතී. සිංහල සමාජය තුළ විවාහය වැනි අවස්ථාවලදී මෙම කුල භේදය සලකා බැලීම හා ඒ අනුව විවාහය තීරණය වීම තවමත් සිදුවේ. සංස්කෘතිය දෙස බාහිරින් බැලූ කළ මෙවන් සංස්කෘතිකාංග පැහැදිලිව හඳුනාගත නොහැක. මෙයාකාරයෙන් යම් සංස්කෘතියක් දෙස විමසා බැලීමේදී බාහිර සංස්කෘතියකට අයත් පුද්ගලයෙකුට එකවර හඳුනා ගත නොහැකි අන්දමින් පවතින සංස්කෘතිකාංග ආවෘත සංස්කෘතිකාංග ලෙස දැක්විය හැකිය. තවත් නිදසුනක් ලෙස යම් පීඩාවකට හෝ අසහනයකට පත් වූවෙකු දේව රූපයක් ළඟ නිශ්ශබ්දව යදින අවස්ථාවක් පෙන්වා දිය හැක. එම සංස්කෘතිය පිළිබඳව නියමාකාරයෙන් නොදන්නා පුද්ගලයෙකුට එම ක්‍රියාව දිස්වන්නේ කවරාකාරයකින් ද? යදින්නාගේ සිතේ ඇති දොම්නස, එය සමනය කර ගැනීමට ඔහු කරන ආයාචනය, දෙවියන් පිළිබඳ ඔහුගේ හැඟීම, විශ්වාසය හා භක්තිය යනාදී මේ සියල්ල සංස්කෘතියක ආවෘත ලක්ෂණයන් ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය. එමෙන්ම පුද්ගලයෙකුගේ හැසිරීම් රටාවේ අර්ථය ඔහු කියන දෙයින්, ඔහුගේ ක්‍රියාවෙන් හෝ ඔහු සතු මෙවලම් වලින් බාහිර සංස්කෘතියකට අයත් පුද්ගලයෙකුට එකවර වටහා ගැනීම අසීරු ය. තවත් මෙවන් ආවෘත සංස්කෘතිකාංග වලට නිදසුන් ලෙස වැඩිවිය පැමිණීමේ චාරිත්‍ර, ඉසදිය මංගල්‍යයේ දී රුධිර පරීක්ෂාව, ඉස්ලාම් බැතිමතුන්ගේ සුන්නත් මංගල්‍ය යනාදිය ද පෙන්වා දිය හැකිය. සංස්කෘතියක පවත්නා මෙකී ආවෘත ස්වභාවය තේරුම් ගැනීමට නම් ඒ සංස්කෘතියේ පවත්නා අදහස්, විශ්වාස-ඇදහිලි, සාරධර්ම හා ආකල්ප ගැඹුරින් වටහා ගත යුතුය.
එම්.එස්.මැදගමගේ
2016/ 2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
“උප” යන්නෙහි අර්ථය වන්නේ අප්‍රධාන, අවශේෂ යන්නයි. ඒ අනුව කිසියම් රටක ජන කණ්ඩායමක පොදුවේ හඳුනාගත හැකි මහා සංස්කෘතියට බාධාවක් නොවනාකාරයට එම මහා සංස්කෘතියෙන් පැහැදිලිව වෙනස් වූ ජන කණ්ඩායමක හැසිරීම් රටාව උප සංස්කෘතිය ලෙස හඳුනාගත හැකිය. සිංහල සංස්කෘතිය සිංහල ජනතාවගේ පොදු සංස්කෘතිය ලෙස හැන්දින්විය හැඛි අතර ඒ තුළ ඇති ප්‍රාදේශීය සුවිශේෂීතාවයන්, විශ්වවිද්‍යාල සිසුන්ගේ හැසිරීම් රටාව, භික්ෂූණ් වහන්සේලාගේ හැසිරීම් රටාව, හමුදා සෙබළුන්ගේ හැසිරීම් රටාව, යාචකයන්ගේ චර්යා පද්ධතිය, සිරකරුවන්ගේ හැසිරීම් රටාව යනාදිය උප සංස්කෘතීන් වශයෙන් හඳුනාගත හැකිය. උප සංස්කෘතියක් යනු එකම රාමුවකට අනුගත වූ එක සමාන විශ්වාස හා ක්‍රියාකලාපයන් බෙදාහදා ගන්නා වූ පිරිසක් තුළ ඇතිවන අන්තර් ක්‍රියාවලියක ප්‍රතිඵල ලෙස බිහිවන්නකි. මේ අනුව උප සංස්කෘතියට අයත් කණ්ඩායම එකම සංස්කෘතියකට අයත් වන අතර ආගම, කුලය, ප්‍රාදේශීයත්වය, ජාතිය, රැකියාව, වැනි වෙනත් නිර්ණායකයන් මත සමාන විශ්වාසයන් හෝ ක්‍රියාකලාපයන් එම කණ්ඩායම තුළ දක්නට ලැබෙයි. මෙම සමානත්වය නිසා ඔවුන් අතර සබඳතා ඇති වී උප සංස්කෘතීන් බිහිවේ. සමාජයක් ඇතුළත ඉන්නා අනු කොටසක් පමණක් සමහර චාරිත්‍ර අනුගමනය කරයි නම් ඒ සමාජ කොටස උප සංස්කෘතියක් වේ. ඔවුන් ප්‍රධාන සමාජයේ සංස්කෘතිය පිළිගන්නා අතර ඔවුන්ට විශේෂ වූ සංස්කෘතික අංග ඇතුව ජීවත් වන්නෝය. ප්‍රධාන සංස්කෘතියට වඩා වෙනස් සංජානන වටිනාකමක්, විශ්වාස, චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර ඇත්නම් ඒවා මෙසේ උප සංස්කෘතියක් මතු කිරීමට හේතු සාධක වෙයි . ජීවන රටාව හා සාරධර්ම අනුව උප සංස්කෘතිය මහා සංස්කෘතියෙන් වෙනස්වීම නිසා එය පැහැදිලිවම හඳුනාගත හැකිය. ඇතැම්විට මහා සංස්කෘතීය තුළ දක්නට ලැබෙන සාර්ධර්ම, සිරිත්විරිත්, සම්ප්‍රදායන් උප සංස්කෘතිය තුළ දැකිය නොහැකිය. එක් මහා සංස්කෘතියක් තුළ උප සංස්කෘතීන් රාශියක් පැවතිය හැකිය. එසේම මෙම උප සංස්කෘතිකාංග මහා සමාජයෙන් වසන් කර, මහා සමාජයෙන් වෙන්කර තබාගැනීමට ඔවුහු උත්සුක වෙති. කිසියම් ආකාරයක උප සංස්කෘතියක් නිර්මාණය වීමේලා බලපාන සාධක කිහිපයක් ඇත. ඒවා පහත පරිදි දැක්විය හැකිය.
■ මහා සංස්කෘතිය සමග ගැටීමක් සිදු නොවීම
■ අදාළ කණ්ඩායම හෝ ජන සමූහය මහා සමාජයෙන් වෙන්ව පැවතීම
■ කණ්ඩායමේ සියලුදෙනා සමාන ගැටලුවලට මුහුණපෑම භාෂාව
■ ජන වාර්ගිකත්වය
■ කුලය
■ වෘත්තීය
ශ්‍රී ලංකාවේ විද්‍යමානිත උප සංස්කෘතීන් සඳහා නිදසුන් ලෙස විශ්ව විද්‍යාල උප සංස්කෘතිය, භික්ෂු උප සංස්කෘතිය, ත්‍රීරෝද රථ රියදුරන්ගේ උප සංස්කෘතිය, වැදි ජන උප සංස්කෘතිය, රොඩී ජන උප සංස්කෘතිය, බන්ධනාගාර උප සංස්කෘතිය ආදිය දැක්විය හැකිය.
ඒ.ඒ.ඩී.එස්.එන්. දිල්කි අබේසිංහ
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය
ඵෙහලෞකික යනු මෙලොව දියණුව ජීවිතය සැපවත් කර ගැනීම අවධාරණය කිරීම වේ. මිනිසා සතුව භෞතික ජීවිතයක් පවතී. මෙලොව ජීවිතය සැපවත් කරගැනීම සඳහා අනුගමනය කරන දේවල් ඵෙහලෞකික චේ. එමිල් ඩුර්කයිම් තම කෘතියෙහිදි ආගමෙහි මූලික ලක්ෂණ වලින් එකක් ලෙස දක්වන පුද පූජා මෙම ඵෙහලෞකික ගණයට වැටේ. මෙය සෑම ආගමකම දැකිය හැකි සංකල්පයකි. අභිචාර ඵෙහලෞකික චේ. මෙම සංකල්පයෙන් සමාජ පාලනයක් සිදු චේ. ආගමින් දැකිය හැකි වන්නේ මාර්ගයත්, අන්තයත් දෙකම පැහැදිලිවම පෙනේ. මෙම සියලු ආගම්වල පවතින ඵෙහලෞකික හෙවත් මෙලොව දියුණුව උදෙසා අනුගමනය කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳව කතා කිරීමේදී මෙම සංකල්පය බුදු දහම ඇසුරෙන් පෙන්වා දිය හැකි ය. බුදු දහමේ මෙලොව දියුණුව උදෙසා බලපාන කරුණු 04 ක් පිළිබඳව අවධාරණය කරයි. එනම්,
1. උට්ඨාන සම්පදා
2. ආරක්ඛ සම්පදා
3. කල්‍යාණ මිත්තතා
4. සමජීවිකතා
මෙහිදී මෙලොව ජීවිතය කෙරෙහි විශේෂයෙන් තමා පිළිබඳ සිතන තැනැත්තා තුළ නිසැකයෙන්ම තිබිය යුතුවන්නේ උත්සහයයි. එයට හේතුව නම් තමන්ගේ සියලු කාරණා සඵල කරගැනීම පිණිස බෙහෙවින්ම ඉවහල්වන ප්‍රධාන සාධකය එය වන බැවිනි. අධ්‍යාපනය ලද යුතු කල එය සාර්ථකව කිරීමටත්, තරුණ වයසට පත් වූ කල්හි ආර්ථිකය සාරවත් කර ගැනීමටත්, යහපත් පවුල් ජීවිතයක් ගත කිරීමට කුසල් දහම් රැස් කිරීමට ආදී වූ අප සාමාන්‍යයෙන් කරන්නා වූ සෑම ක්‍රියාවක්ම අදිටන් කළ පරිදි ඉටුවන්නේ උත්සහය නිසාවෙනි. මෙලොව දියුණුව සඳහා දෙවැනි අංගය වන්නේ ආරක්ඛා සම්පදාවයි. මෙහිදී පෙන්වා දෙන්නේ තමන් සොයා සපයා ගන්නට යෙදුණු භෞතික මෙන්ම අභෞතික වස්තුව ආරක්ෂා කරගත යුතුයි යන කරුණයි. තෙවැනිව පෙන්වා දෙනු ලබන්නේ කල්‍යාණ මිත්‍රතාවයයි. හැකි අයුරින් හොඳ මිතුරන් ආශ්‍රය කළ යුතු බවයි. එනම් ජීවිතය විනාශය වීමේ ප්‍රධානතම හේතුව ලෙස මිතුරන් ලෙස පෙනි සිටින මිත්‍ර ප්‍රතිරූපකයන් හෙවත් පාපි මිතුරන් නිසා සිදුවන බැවිනි. මෙහිදී වෙසෙසින් සැළකිලිමත් විය යුත්තේ මිත්‍රයාගේ වයස හෝ තරාතිරම හෝ නොව ගතිගුණ කෙරෙහි ය. සිව්වැන්න වන්නේ සමජීවිකතාවයි.
තමාගේ ආදායම හා වියදම හොඳින් දැන ආදායමට වඩා වියදම වැඩි නොකොට නොහොත් අය – වැය මනාව තුලනය කර ගැනීම සමජීවිකතාවයි. අඩු අදායමක් ඇති ව වැඩියෙන් වියදම් කරන්නා උපමා කර තිබෙන්නේ අවිචාරයෙන් අත්තික්කා කන්නෙකුටයි. අත්තික්කා කන්නා ගසට නැග අත සෙලෙන්වොත් ඉදුණු ගෙඩි මෙන්ම මල් හා ගැට ද බිමට වැටේ. ඉදුණු ගෙඩි පමණක් අහාරයට ගන්නා ඔහු සෙසු ගෙඩි ඉවත දමයි. ආදායමට වඩා වියදම් කරන්නා ද ඒ හා සමාන ය.
එල්. කේ. කේ. දිල්හානි
2016/2017 අධ්‍යයන වර්ෂය